Hình ảnh sinh hoạt Tết Trung Thu 2019 của Liên Đoàn Hướng Đạo Hùng Vương

Tâm tình Thầy Cô

Học ngôn ngữ và văn hóa Việt qua hình thức đối thoại và tập đọc

GS Trần C. Trí
(University of California, Irvine)

Qua mục mới này, GS Trần C. Trí sẽ đưa các em vào thế giới muôn màu của ngôn ngữ và văn hoá Việt qua những bài đối thoại sinh động hay những bài tập đọc lý thú. Kèm theo các bài này là phần ngữ vựng và thành ngữ được dùng trong bài được đối chiếu với phần tiếng Anh để các em dễ theo dõi và cảm nhận. Những bài đối thoại và tập đọc trong mục này được trích từ cuốn sách giáo khoa NGÔN NGỮ VÀ VĂN HOÁ của GS Trần C. Trí (với sự hợp tác của GS Trần Minh Tâm trong phần bài tập thực hành), do California State University, Long Beach và Viet Text xuất bản.

VIỆT NAM MINH CHÂU TRỜI ĐÔNG

Thảo: Thùy ơi, chị đố Thuỳ Việt Nam Minh châu trời Đông nghĩa là gì?

Thùy: Việt Nam thì em biết rồi! Trời Đông có nghĩa là hướng đông phải không chị? Còn minh châu là gì em không biết.

Thảo: Trời Đông không chỉ có nghĩa là hướng đông đâu Thùy ạ. Trong bài nó còn có nghĩa là phương Đông, để chỉ các nước ở châu Á. Cũng như phương Tây là chỉ các nước Âu Mỹ vậy.

Thùy: Nhưng minh châu có nghĩa là gì vậy chị?

Thảo: Minh châu là viên ngọc sáng. Câu này là đầu đề của một bài hát mà tác giả là nhạc sĩ Hùng Lân. Ông ví nước Việt Nam như một viên ngọc sáng ở phương Đông.

Thùy: Ái chà, lâu nay em không biết chị Thảo của em cũng uyên thâm về Hán học lắm chứ!

Thảo: Thôi đừng có chọc chị! Bữa nay chị muốn thử kiến thức của em chứ không muốn thử tài chọc ghẹo của em đâu.

Thùy: Vậy thì chị còn muốn thử xem em biết cái gì nữa nè?

Thảo: Chị muốn biết em có rành về địa lý của Việt Nam không.

Thùy: Dễ như ăn ớt vậy, chị ơi! Nước Việt Nam phía bắc giáp Trung Hoa. Về phía tây, ở trên thì giáp Lào, ở dưới thì giáp Cam-Bốt. Còn phía đông là biển Nam Hải.

Thảo: Giỏi lắm! Không ngờ Thùy của chị khá quá. Nhưng có một chỗ chưa chính xác. Chắc em đọc ở một cuốn sách cũ rồi. Nam Hải có nghĩa là biển nằm về hướng nam. Em có hiểu tại sao nó lại mang tên này không?

Thùy: À, chắc tên này là do người Trung Hoa đặt ra phải không chị? Nam có nghĩa là hướng nam của Trung Hoa chứ đâu phải là về hướng đông của Việt Nam!

Thảo: Em chị thông minh lắm! Người Việt mình sau này muốn chứng tỏ mình có chủ quyền trên vùng biển này nên đã đổi tên nó thành biển Đông trên các bản đồ chính thức. Cái tên mới này một mặt nghe có vẻ Việt Nam hơn, mặt khác hàm ý chủ quyền của mình rõ ràng hơn.

Thùy: Nước mình có một bờ biển chạy dài theo phía đông, từ bắc xuống nam, tha hồ ăn hải sản, chị Thảo há?

Thảo: Đúng đó Thùy. Đất nước mình giàu tài nguyên nhờ vào sự ưu đãi của thiên nhiên. Người mình có câu Rừng vàng, biển bạc chính là muốn nói đến sự giàu có ấy.

TỪ VỰNG & THÀNH NGỮ

Danh từ / Nouns

bản đồ / map

biển Đông / East Sea

bờ bể/bờ biển / coast

bờ cõi / territory

Cam-bốt / Cambodia

chủ quyền / sovereignty

đầu đề / title

địa lý / geography

hải sản / sea product, seafood

Hán học / Chinese studies

hướng / direction

kiến thức / knowledge

Lào / Laos

minh châu / shiny gem

Nam Hải / South China Sea

phương Đông / the East

phương Tây / the West

sự giàu có / wealthiness

sự ưu đãi / favor, special treatment

tác giả / author

tài / talent, skill

tài nguyên / natural resources

ven bể/ven biển / shore

viên ngọc / pearl, gem

vùng biển / territorial waters

Tính từ / Adjectives

bát ngát / unbounded

chính thức / official

rành / acquainted, knowledgeable

sáng / bright, shiny

thông minh / intelligent

uyên thâm / learned, erudite

Động từ / Verbs

chạy dài theo / to run alongside

chỉ / to indicate, to refer to

chọc (ghẹo) / to make fun of

chứng tỏ / to prove

đặt ra / to create, to make up

đố / to quiz, to test

giáp / to border with

hàm ý / to imply

mang tên / to bear the name of

thử / to test

ví / to compare

Trạng từ / Adverbs

đúng ra / to be exact

không hẳn / not exactly

lâu nay / until now, for a long time now

mặt khác / on the other hand

một mặt / on the one hand

tha hồ / as you please, to one’s heart’s content

Thành ngữ / Expressions

dễ như ăn ớt: as easy as ABC

không ngờ: I can’t imagine

rừng vàng biển bạc: the forests are gold, the ocean is silver

thôi đừng có chọc chị! stop making fun of me!

Em viết văn Việt

Nhằm tạo một diễn đàn cho các em tập viết tiếng Việt, Ban Biên Tập trang Tiếng Việt Dấu Yêu kêu gọi quý phụ huynh và quý thầy cô khuyến khích các em viết văn, diễn tả bằng tiếng Việt những cảm nghĩ và ước vọng trong đời sống của các em. Ước mong nơi đây một sân chơi được mở ra và khu vườn văn hóa Việt sẽ được quý phụ huynh và quý thầy cô góp tay vun trồng, khuyến khích.

Trong các bài nhận được và chọn để đăng, chúng tôi cố ý giữ nguyên văn những gì các em viết. Vì thế, khi đọc đến những ngôn từ, lỗi chính tả và sai văn phạm, chúng tôi mong được phụ huynh và thầy cô chia sẻ và sửa chữa cho các em tại nhà hay trong lớp học.

Tất cả các bài viết dưới dạng MSWord, font Unicode; và hình ảnh dạng .jpg, xin gởi về địa chỉ email: tvdynv@yahoo.com (Xin đừng gởi dạng .pdf vì không tiện cho việc layout).

Trân trọng cảm ơn quý vị.

Nguyễn Việt Linh

Em nhớ cô nhiều lắm

Bé Vy

Cô ơi, hôm nay trời mưa, xân trườn ước nhiều, thầy đến trể, em nhớ cô lắm. Cô Hiệu trưỡn nói cô bịn nhưng em hỏi thì cô trả lời là cô khôn biết cô bị bịn gì và khôn biết bao giờ cô dạy lại. Thầy Khang cũng ngoan lắm, thầy dạy chúng em nhiều như cô, nhưng mà em vẫn nhớ cô và mong cô dạy lớp mình.

Mẹ nói, tối đến, em phải lạy bàn thờ và đọc tên cô, cô mới hết bịnh. Em biết tên ở trườn của cô thôi, còn tên ở chùa thì em khôn biết. Mẹ nói khôn sao, Chỉ cần khì quỳ lạy, em nhớ cô là được.

Cô ơi, cô rán mau khỏe nhe cô.

Góc hoạt họa thiếu nhi

Câu chuyện hí họa về chú gấu bông Dexter.

Tâm tình Phụ Huynh

Từ Ca Dao Đến Hồn Nhiên Lục Bát

(Phụ huynh sưu tầm)

Phần 2

2-Lục Bát Qua Cầu Gió Bay

“Mỗi người Việt là một thi sĩ,” tôi ngờ rằng “thi sĩ” trong câu nói ấy nhiều phần là thi sĩ của thơ lục bát, của những lời thơ tựa những lời lẽ người ta thốt ra một cách tự nhiên mà nghe thật ngọt ngào, dịu dàng và êm tai.

Anh đã có vợ hay chưa
mà anh ăn nói gió đưa ngọt ngào?

(Ca dao)

Theo cái nghĩa này, ai cũng có thể làm thơ được dễ dàng mà không nhất thiết phải là thi sĩ, thậm chí không nghĩ rằng mình đang làm thơ. Già trẻ lớn bé gì cũng đều làm thơ lục bát được, và trong số những bài thơ ấy ta nhặt ra được không ít những lời thơ “gió đưa ngọt ngào.”

Câu thơ lục bát hay là câu thơ đọc “vèo” một cái thấy hay hay, đến chừng ngoái lại mới hay là mình vừa bước “qua cầu gió bay” một… câu lục bát.

Cái hay trong thơ lục bát là cái hay tự nhiên, hoặc được dụng công thật khéo để mang vẻ tự nhiên. Nhiều câu lục bát đọc lên nghe khơi khơi, nghe thật hồn nhiên như… lục bát:

Còn điếu thuốc này nữa thôi,

đốt lên anh chúng ta ngồi hút chung

(Chuyện mùa xuân muộn, Thái Phương Thư)

Tôi về đây nhớ chiều xanh,

con chim nào hót trên cành khô kia

(Giọng sầu, Hoài Khanh) Hay là:

Đi trong chiều cuối tháng tư,

nắng Montréal đẹp y như Sài Gòn

(Dạo phố Sainte Catherine, Luân Hoán)

Tháng mười gió bén như dao
Cắt rơi chiếc lá thả vào lòng tôi

(Nhớ nhà, Quan Dương)

Tình ơi, về lại tháng ba
ghé thăm một chút cho ta đỡ buồn
Lục trong ngăn kéo, thỏi son
tình đi ngày ấy hãy còn bỏ quên

(Tình ơi, Lâm Chương) Chưa hết:

Lòng còn thơm ngọn gió quê

thổi đâu từ thuở bờ tre mới trồng

(Năm mới, Phan Ni Tấn)

Trầu ơi, xanh lá cho mau
cho duyên con gái thắm màu vôi yêu

(Chiều thơm, Như Thương) Vẫn chưa hết.

Mùa thu có lá ngô rơi,

có đôi người mới thành đôi vợ chồng

(Hoa bưởi xóm Chùa Đào, Y Dịch).

Mười năm không trở lại nhà

Bóng trưa nghiêng đổ, tiếng gà trong mơ

(Trăng ý, Tần Hoài Dạ Vũ)

Những câu lục bát như thể “gió đưa cành trúc la đà,” như thể “cánh cò bay lả bay la” trên ruộng lúa mênh mông.

(Còn tiếp)

Nguồn: nailjobsusa.com